ENZİMLER (ÖZET DİP NOT)

*** Katalizör,kimyasal tepkimelerin hızını arttıran ve tepkimeden etkilenmeden çıkan moleküllerdir.

• Enzimler de  hücre içindeki biyolojik katalizörlerdir.Yani girdikleri tepkimeleri hızlandırır ve değişmeden çıkarlar.
• Her reaksiyonun başlaması için aşılması gereken aktivasyon enerjisini düşürürler.
• Enzimler protein yapıdadırlar.
• Enzimler ribozomda sentezlenir.
• Genlerin kontrolünde sentezlenir.(enzimler protein yapıdadır ve protein sentezi için DNA şifre verir)
• Enzimler sadece hücre içinde üretilirler ancak hem hücre içinde hem de hücre dışında aktiftirler.
• Enzimler değişmeden kaldıkları için tekrar tekrar kullanılırlar.
• Enzimlerin etki ettiklere maddelere SUBSTRAT denir.
• Enzimler substratlarına özgüdür bunu anahtarla kilit uyumuna benzetebilirz.Her kapının kendisine özgü anahtarı her enziminde kendine göre substratı vardır.
• Enzimler çift yönlü(tersinir) çalışırlar.ANCAK sindirim enzimleri tek yönlü çalışır.
• Enzimler takım halinde çalışırlar.
• Enzimler reaksiyonları başlatmaz sadece hızlandırırlar.
• Bir enzimin etki ettiği reaksiyonun ürünü başka bir enzimin substratını oluşturabilir.

ÖR:       A-------------------- B----------------------- C

                         Enzim1                    Enzim2

C maddesinin oluşması için Enzim1 ve Enzim2'nin takım halinde çalışması gerekir.

Enzim1----- Substrat: A madddesi

                    Ürünü :   B maddesi

Enzim2------Substrat: B maddesi

                    Ürünü :     C maddesi

• Enzimler 0 C derecede ve altındaki sıcaklıklarda etkinlik gösteremez ve yapısı bozulmaz.

****  Buzdolabına konulan bir et üzerindeki bakterilerin enzimleri düşün sıcaklıkta çalışmadığı için üreyemezler ve böylelikle etin buzdolabındayken bozulması engellenmiş olur.

• Enzimler 40C derecenin üzerindeki sıcaklıklarda yapısı bozulur Çünkü Enzimler protein özelliğindedir ve proteinler yüksek sıcaklıklarda bozulurlar(Denaturasyon).
• Enzimlerin sentezi sırasında ATP harcanır. (Bir Biyosentez reaksiyonuna girer ve tüm biyosentez reaksiyonlarında ATP harcanır.)
• Enzimler Protein yapıda oldukları için sentezleri sırasın ATP ve Aminoasit miktarı azalır.DNA dan şifre aldığı için mRNA ve tRNA miktarı artar. Dehidrasyon tepkimesi(sentez) olduğu için su miktarıda artar.
• Her Enzim belirli PH aralığında çalışır. Bu aralık genellikle nötr PH dır. Ancak bazı enzimler asidik bazı enzimler ise bazik PH da çalışır.(Mide enzimleri asidik,Bağırsak enzimleri Bazik ortamda çalışır)
• Ortamdaki su miktarı %15in altına düşerse Enzimler çalışmaz ama yapısı bozulmaz.
• Enzimler  substratlarına dış yüzeyinde etki ederler,substrat yüzeyi arttıkça enzimin etkinliğide artar.
• Enzimler substratlarıyla geçici olarak bağlanırlar
• Bazı enzimler yalnızca proteinden oluşmuştur bu enzimlere basit enzim denir.
• Basit enzimlere en güzel örnek sindirim enzimleridir.
• Bazı enzimler ise yapısal olarak  protein  +  yardımcı kısımdan oluşur.Buna Bileşik(holoenzim) enzim denir.
• Bileşik enzimlerde sadece proteinden oluşan kısma APOENZİM denir.
• Enzimin çeşitliliği apoenzim kısmıyla sağlanır. Çünkü aminoasit sayısı ve sırası apoenzimlerde farklıdır.
• Enzimin etkileyeceği maddeyi(substrat) apoenzim belirler.
•  Apoenzim üzerinde substrattın bağlanacağı aktif bölge bulunur. 
• Apoenzimin aktif yüzeyi ile substratın yüzeyi arasında tam uyum vardır.
• Apoenzimlerin çoğu reaksiyonu tek başına gerçekleştiremez. Koenzim veya kofaktör kısmıyla aktifleştirilmeleri gerekir
• Enzimlerdeki yardımcı kısım vitamin ise KOENZİM, mineral ise KOFAKTÖR denir.
• Koenzim kısmı organik yapıdadır çünkü vitamin eklenir,kofaktör kısmı inorganik yapıdadır çünkü mineralden oluşur.
• Koenzim olarak görev yapan bileşikler B ve C gibi suda çözünen vitaminlerle A,D,E,K gibi yağda çözünen vitaminlerdir.
• NAD= B5 vitamini, FAD= B2 vitamini demektir.

*****Bileşik enzimlerin apoenzim kısımları(Protein) bir canlıda çok çeşitlidir.Ancak Koenzim(Vitamin) ve Kofaktör(Mineral) sayı ve çeşitleri sınırlıdır.Dolayısıyla koenzim ve kofaktörler birden fazla apoenzimi aktifleştirebilir.

• Enzimlerin etkinliğini arttıran maddelere aktivatör,etkinliğini bozan ve durduran maddeler inhibitör madde denir.
• Hücrede en az enzim çeşidi kadar reaksiyon ve enzim sentezlettiren gen çeşidi kadar enzim çeşidi vardır.