CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ-İNORGANİK BİLEŞİKLER

             Canlıların hücre yapısını organik ve inorganik maddeler oluşturur.Bu şekilde sınıflandırdığımızda

1) İNORGANİK BİLEŞİKLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Canlı vücudu tarafından sentezlenemediği için tüm canlılar tarafından dışarıdan alınmak zorunda olan bileşiklerdir.
• Genellikle karbon ( C ) atomu taşımazlar
• Çok küçük moleküller oldukları için sindirime uğramadan hücre zarından geçebilirler.
• Kesinlikle enerji verici olarak kullanılmazlar!!
• Vücutta yapıya katılma,onarma ve düzenleme görevleri vardır.

1. ) SU

• Su miktarı her canlı için kendi metobolizma faliyetlerine göre farklılık gösterir.
• Vücut ısısının dengelenmesini sağlar.
• Besinlerin sindirimini sağlar.İyi bir çözücüdür
• Metobolik atıkların seyreltilmesini sağlar
• Bir çok maddenin kanda taşınmasını sağlar
• Solunum için gazların difüzyona uğramasını sağlar
• Fotosentezde elektron ve proton sağlar
• Enzimlerin çalışma ortamını oluşturur
• Yüksek ısı emme kabiliyeti sayesinde ani sıcaklık yükselmelerine karşı canlıyı korumuş olur.

   2.  ) MİNERALLER

• Az miktarda çok iş gören maddelerdir. Her biri ayrı görev ve öneme sahiptir

1. Kalsiyum (Ca) :

• Kemik ve dişlerin yapısına katılır
• Kanın pıhtılaşmasını sağlar
• Kas ve sinirlerin normal çalışmasını sağlar
• Enzimlerin yapısına kofaktör olarak katılır.
• Eksikliğinde kemik gelişim bozukluklarına neden olur. (Çocuklarda raşitizim, yetişkinlerde osteoporoz)
• Süt ürünlerinde,yeşil yapraklı bitkilerde,kuru baklagillerde bol bulunur.

   2.  Demir ( Fe):

• Solunumda görevli olan sitokromların ve hemoglobinin yapısına katılır.
• Alyuvarlardaki hemoglobin yapısına katıldığı için eksikliğinde Anemi(Kansızlık) görülür.
• Dalak,karaciğer yumurta gibi hayvansal ürünlerde bol bulunur.

  3.  Sodyum (Na):

• Vücudun Ph değerini düzenler.Doku sıvısı ile hücreler arası osmatik dengeyi sağlar.
• Kas kasılması ve sinir hücrelerine bilgi iletimini sağlar
• Enzimlerin çalışmasını sağlar
• Kalp ritmini düzenler
• Eksikliği kas kramplarına sebep olur
• Fazla alınması halinde vücüdun su tuz dengesi bozulduğu için yüksek tansiyon,böbrek hastalıkları ve ödeme neden olmaktadır.

  4.  Magnezyum (Mg):

• Klorofilin yapısına katılır
• Kemik ve diş gelişimde kalsiyum ve fosfora yardımcıdır.
• ATP ile ilgili tepkimelerin ve sinir sisteminin normal çalışması için gereklidir.
• Eksikliği kısırlığa ve düzensiz menstural döngüye( Adet Döngüsü) sebep olmaktadır.

  5. Fosfor (P):

• DNA,RNA ve ATP nin yapısına katılır.
• Kemik diş gelişiminde etkilidir.
• Eksikliğinde kemik yumuşaması ve düzensiz alyuvar üretimi görülür.

  6. İyot ( I ):

• Troid hormonlarının sentezi için gereklidir.
• Troid hormonları büyüme gelişme üzerine etkin olduğu için eksikliğinde cücelik ve guatr hastalığına sebep olur.

   7. Potasyum (K):

• Vücut sıvılarında asit-baz dengesinin korunmasını sağlar
• Sinir ve Kas aktivitelerini düzenler
• Protein sentezinde de etkindir
• Kalp ritmini düzenler.

   8. Klor (Cl ):

• Mide özsuyunun üretiminde ve hormonların çalışmasında etkindir.
• Doku sıvısı ve hücreler arası osmotik dengeyi kurar.

Burada yazılanlar dışında daha birçok mineral bulunmaktadır.Sınav müfredatı gereğince en çok sorulanlar bunlardır.

3. ) ASİTLER

• Suda çözündüklerinde Hidrojen iyonu verirler
• Turnusol kağıdnı kırmızıya çevirirler
• Tatları ekşidir.
• Karbon içerenler organik diğerleri inorganik asitlerdir.
• ÖR: HCl  inorganik, laktik asit organik asittir.

4. ) BAZLAR

• Suda çözündüklerinde suya hidroksil iyonu verirler
• Turnusol kağıdını maviye çevirirler
• Tatları acıdır.
• Karbon ve azot içerenler organik diğerleri inorganiktir.
• ÖR: NaOH inorganik,Metil amin organiktir.

***** İnsan kanının Ph değerinin korunmasında kullanılan iki önemli madde vardır. Bunlardan biri karbonik asit diğeri amonyaktır. Amonyak kandaki fazla hidrojen iyonları ile tepkimeye girerek;karbonik asit ise tersinir tepkimeler ile hem hidrojen iyonu vericisi hem de hidrojen iyonu alıcısı gibi davranarak kanın Ph değerini 7,4 de sabit tutarlar.

5. ) TUZLAR

•  Asit ve bazların tepkimeye girmesi sonucu oluşurlar. 
• Oluşumları sırasında su açığa çıkarırlar.